SDG 7 Focus op betaalbare en schone energie. SDG 9 Focus op industrie, innovatie en infrastructuur. SDG 14 Focus op onderwaterleven.Bron achtergrondbeeld: MARIN

De reders proberen een gezonde balans te bewaren tussen zowel het bereiken van een sterke internationale concurrentiepositie als het beschermen van het klimaat en de leefomgeving. Verreweg de meeste van de wereldwijd verhandelde goederen worden over zee vervoerd. De wisselwerking tussen slimme infrastructuur en vooruitstrevende zeevaart draagt bij aan beter gebruik van de havens, waterwegen en oceanen. De visie van de KVNR op klimaat en milieu wordt als volgt samengevat:

“NEDERLANDSE REDERS NEMEN DE LEAD IN DUURZAME GROEI. EEN SCHONE EN DUURZAME ZEESCHEEPVAART, BINNEN DE VOORWAARDEN VAN EEN GEZONDE EN NOODZAKELIJKE CONCURRENTIEPOSITIE, IS HET UITGANGSPUNT”

De klimaatafspraken van 13 april 2018 in de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) van de VN illustreren de behoefte van de zeescheepvaart om haar impact op het klimaat tot een minimum te beperken en een voorbeeldrol op zich te nemen. Op mondiaal niveau is overeengekomen dat de zeescheepvaart een absolute reductie van CO2-uitstoot van tenminste 50 procent in 2050 ten opzichte van 2008 realiseert en zo spoedig mogelijk de uitstoot van broeikasgassen tot nul terugbrengt. De Nederlandse reders zijn verheugd dat er een akkoord op tafel ligt dat in lijn is met het Klimaatakkoord van Parijs. Zij streven zelfs naar minstens 70 procent absolute reductie van broeikasgassen in 2050 ten opzichte van 2008.

Zeeschepen gaan decennia mee en worden na verloop van tijd ontmanteld. Ongeveer 95% van het materiaal wordt gerecycled. De zeescheepvaart is gebaat bij mondiaal geldende regelgeving. Dat geldt ook voor de recyclingindustrie en het veilig en milieuvriendelijk ontmantelen van schepen. Een spoedige inwerkingtreding van het Hongkongverdrag bewerkstelligt dit en draagt substantieel bij aan een mondiaal gelijk speelveld. Nederlandse reders wenden hun invloed aan voor het bereiken en behouden van gezonde zeeën, gezonde lucht en een gezonde leefomgeving. De eerste stappen voor een omslag zijn gezet, maar intensivering is noodzakelijk. Drie van de VN Sustainable Development Goals (de SDG’s) vormen het kader en zijn voor onze sector specifiek relevant:

SDG 7 Focus op betaalbare en schone energie.
SDG 9 Focus op industrie, innovatie en infrastructuur.
SDG 14 Focus op onderwaterleven.

In 2050 is een groot deel van de Nederlandse vloot emissieloos zowel naar de lucht als het water. Nederlandse reders maken op verantwoordelijke wijze gebruik van zeeën en oceanen door in te zetten op 100% schoon vervoer van vracht en passagiers. Daarnaast dragen emissieloze werkschepen bij aan 100% Bron: MARIN

1. ANDERS VAREN DOOR ENERGIE-EFFICIËNTERE INZET VAN ZEESCHEPEN

Scheepvaart is de meest duurzame vorm van hedendaags goederentransport, maar schepen kunnen nog efficiënter worden ingezet. Goede training en begeleiding van de bemanning kan het vaargedrag aan boord positief beïnvloeden, waardoor zowel economische als milieuwinst valt te behalen (bijvoorbeeld slow steaming). Optimalisatie van de hele logistieke keten van haven naar haven is nodig, zodat schepen ‘just in time’ kunnen varen. Optimale processen waar wal en water samenkomen, zorgen voor een snelle(re) doorstroming en daarmee voor minder uitstoot. Een maritieme sector floreert als er voldoende sterke schakels aanwezig zijn; daar horen naast de zeevaart partijen als de scheepsbouwers, toeleveranciers, kennisinstellingen, havens, verladers, financiers en toeleveranciers bij. De KVNR ontwikkelt een ambitieuze dialoog met ketenpartners om innovaties te gebruiken voor efficiënte processen in havens. Ook wordt naar het projectontwerp van schepen gekeken, zodat werkschepen steeds duurzamer opereren.

2. AANGEPASTE SCHEPEN ZORGEN VOOR VERMINDERING VAN EMISSIES EN IMPACT OP DE LEEFOMGEVING

Zeeschepen hebben een lange levensduur. Dat is een duurzaam uitgangspunt, maar bestaande schepen kunnen niet op ieder moment worden aangepast. Grote verbouwingen (retrofits) kunnen vaak alleen plaatsvinden tijdens een droogdokbeurt. De bij de KVNR aangesloten reders spannen zich in om hun vloot door de tijd heen aan te passen, om zo hun ‘licence to operate’ te versterken. Zo kan naast grote retrofittings ook worden gekeken naar kleinere aanpassingen. Het is belangrijk om data te verzamelen over de daarmee te behalen emissiereductie. Samenwerking wordt gezocht met o.a. havens, verladers en overheden om duurzamere schepen te belonen en te stimuleren. Daar horen ook nieuwe verdienmodellen bij om de maritieme economie anders in te richten. Een gesprek tussen reders, overheden en financiers over eigendom, vruchtgebruik en andere materiaalkeuze draagt daar aan bij. Reders werken mee in onderzoek naar hergebruik van grondstoffen (circulair bouwen van schepen) en gebruik van alternatieve materialen ten behoeve van nieuwe schepen. Tenslotte zetten reders zich in om de impact op de leefomgeving - boven én onder water - te beperken.

3. ALTERNATIEVEN: BRANDSTOFFEN, VOORTSTUWING EN MATERIALEN (PILOTS RICHTING ZERO EMISSION)

Kennisinstellingen, zoals TNO en MARIN, maken de ontwikkeling voor reders inzichtelijk. Dit doen zij in nauwe samenwerking met partijen in de brandstofindustrie en de toeleveranciersindustrie. Zij kijken samen welke voortstuwingsmogelijkheden en/of alternatieve (synthetische) brandstoffen nodig zijn om de uitstoot van broeikasgassen en andere luchtemissies uit te faseren. In samenwerking met reders worden effectieve pilots opgezet. Nieuwe aandrijfsystemen en alternatieve brandstoffen dragen significant bij aan een schonere en duurzamere scheepvaart die richting ‘zero emission’ gaat. Een faciliterende infrastructuur voor alternatieve energiedragers op strategische plaatsen in zowel Nederlandse als buitenlandse havens is van groot belang. Om nieuwe schepen sneller aan te passen aan nieuwe technologie wordt gewerkt met andere materialen - zoveel mogelijk gerecycled - en met nieuwe ontwerpen die tot stand komen in samenspraak met reders.

Schonere zeevaart kan worden gerealiseerd door de efficiëntie te verhogen en technische aanpassingen te realiseren. Voor de grote omslag naar volledig schone zeeschepen is ketensamenwerking vereist, evenals een ambitieus en consistent overheidsbeleid dat innovatie stimuleert.

Duurzaam opereren vraagt ook om een bijdrage van de maritieme sector ten aanzien van de wereldwijde plasticvervuiling van oceanen en waterwegen. Dit zijn de kaders van de ‘klimaat triple A’ van de Nederlandse reders:

ANDERS VAREN - Verdere optimalisatie van bestaande middelen in de maritieme logistieke keten is noodzakelijk. Het gaat dan o.a. om een energie-efficiënte inzet van de zeeschepen zonder technologische aanpassingen. Dit vereist een omslag in denken van alle partijen in de logistieke keten, zoals havens, verladers en terminals.

AANGEPASTE SCHEPEN - Het technologisch aanpassen van bestaande schepen en het inzetten op technologische ontwikkelingen bij de bouw van duurzame schepen is de tweede pijler. Innovatieve scheepsontwerpen dragen daar aan bij.

ALTERNATIEVE BRANDSTOFFEN, MATERIALEN EN SCHEEPSDESIGN - De reders werken toe naar alternatieven voor brandstoffen en klimaat neutrale voortstuwing om richting ‘zero emission’ te gaan. Het gaat dan om het verkennen en testen van alternatieve brandstoffen die nu niet of heel weinig gebruikt worden. Ook wordt samengewerkt om tot nieuwe innovatieve ontwerpen voor schepen te komen waarbij gebruik wordt gemaakt van andere - en gerecyclede - materialen.

De Klimaat triple A voor de zeevaart kan alleen worden bereikt als stappen worden gezet op het gebied van (inter)nationaal beleid, financiën en innovatie:

Een consistent overheidsbeleid voor de lange termijn, ondersteund door robuuste en op risico gebaseerde handhaving in havens en op zee, biedt reders meer zekerheid om ‘groene innovaties’ in de zeevaart door te voeren.

Nieuwe verdienmodellen zijn de basis voor investeringen en samenwerking in de maritieme sector die leiden tot een ‘groene’ vloot, waarbij gerichte (inter)nationale subsidiemogelijkheden de introductie van nieuwe technieken
versnellen.

Om concrete stappen richting een ‘zero emission’ zeeschip te zetten, is het essentieel om te investeren in innovatie, pilots en het betrekken van universiteiten en kennisinstellingen.